Hoe warm wordt het aan het eind van de eeuw?

Hoe warm het wordt aan het einde van de eeuw is van meerdere factoren afhankelijk, die niet allemaal even makkelijk te bepalen zijn. Allereerst moeten we natuurlijk weten hoeveel fossiele brandstoffen we nog gaan verstoken, dus hoe hoog de CO₂-concentratie uiteindelijk wordt. Ten tweede moeten we weten hoe gevoelig het klimaat is voor CO₂-stijging; deze factor is moeilijk te bepalen, omdat het klimaat een complex systeem is. Als we ons aan de afspraken van het Parijs-akkoord houden, mag de temperatuur niet meer dan 2 ºC stijgen ten opzichte van eind 19e eeuw.

Op dit moment is de stijging sinds die tijd al ongeveer 1,2 ºC, dus we hebben nog 0,8 ºC te gaan. Dit geldt voor het wereldgemiddelde. In Nederland stijgt de temperatuur ongeveer twee keer zo hard als de wereldgemiddelde temperatuur, dus de temperatuurstijging is hier nog een stuk groter.

Figuur 1: De verschillende wereldwijde CO₂-uitstoot scenario’s voor de komende eeuw.
Het huidige beleid (rode lijn) duidt op een uiteindelijke opwarming van 3 ⁰C aan het eind van de eeuw.
Als alle landen zich aan de klimaatafspraken houden, zal de opwarming aan het eind van de eeuw minder hoog zijn (oranje lijn) [1-4].

CO₂-uitstootscenario’s

Omdat de CO₂-uitstoot (en andere broeikasgassen zoals methaan) in de toekomst onbekend is, rekenen klimaatwetenschappers met verschillende scenario’s. Elk scenario staat voor een toekomstige uitstoot-route die we tegemoet kunnen gaan. In het vorige IPCC rapport zijn deze scenario’s samengevat in vier representative concentration pathways (RCP’s); dit zijn vier emissie-paden die we tegemoet kunnen gaan (Figuur 1). Bij het laagste pad (RCP2.6) blijft de temperatuurstijging waarschijnlijk beneden de 2 ºC (Figuur 2), maar dat vereist wel een netto negatieve uitstoot richting het jaar 2100. Dan moet er dus meer CO₂ opgenomen worden (bijvoorbeeld door bomen) dan er uitgestoten wordt. De paden RCP4.5 en RCP6.0 zijn de middelste paden en RCP8.5 is het hoogste pad, ofwel de worst case scenario. In dit scenario zou de uitstoot zelfs nog toenemen. Als we niets doen om onze uitstoot te verminderen, zullen we uitkomen tussen RCP 6.0 en RCP 8.5. Voor het nieuwe IPCC rapport, AR6, worden de hieraan verwante SSPs, Shared Socioeconomic Pathways, gebruikt.

Figuur 2: De verandering in gemiddelde temperatuur wereldwijd voor het RPC 2.6 (links) en het RPC 8.5 scenario (rechts) [5].

Klimaatgevoeligheid

Hoe warm het wordt hangt niet alleen af van de hoeveelheid CO₂, maar ook van de gevoeligheid van het klimaat voor CO₂. Deze gevoeligheid wordt uitgedrukt in de temperatuursstijging per verdubbeling van de CO₂-concentratie. We weten niet precies hoeveel die is in de toekomst, maar de laatste berekeningen laten zien dat bij een verdubbeling van de CO₂-concentratie de temperatuur tussen de 2,3 ºC en 4,5 ºC toeneemt [6]. Tot voor kort waren de plannen van landen op aarde genoeg om de temperatuurstijging tot ongeveer 3,0 ⁰C te beperken, maar die plannen zijn onlangs aangescherpt zodat de verwachte temperatuurstijging nu lager is. Dit gaat ervan uit dat die plannen inderdaad gerealiseerd worden.