Zeespiegeldaling door toegenomen verdamping zou kunnen, maar het zou slechts een hele kleine daling zijn. Van de totale hoeveelheid water op aarde vinden we 0,001% in de atmosfeer en 96,58% in de oceaan. Als je al het water uit de atmosfeer zou verdelen over het oceaanoppervlak, zou dit een wereldwijde zeespiegelstijging van slechts 3,8 cm betekenen. Stel dat de hoeveelheid water in de atmosfeer verdubbelt door een grote toename van verdamping, wat een zeer extreme aanname is, dan nog zou dit dus slechts een zeespiegeldaling van 3,8 cm tot gevolg hebben.
Eerst kijken we naar de hoeveelheden water die er nu zijn. In het hele klimaatsysteem is zo’n 1.380.000.000 km³ water aanwezig (figuur 1). Hiervan zit 96,58% in de oceaan, dat is omgerekend zo’n 1.332.804.000 km³, en er zit 0,001% in de atmosfeer, omgerekend 13.800 km³. Het oppervlak van de oceaan is zo’n 361.000.000 km².
Figuur 1. De totale hoeveelheden water en de verdeling er van op aarde (IPCC AR6, Hoofdstuk 8, Figuur 8.1a). [1]
Stel nu dat al het water uit de atmosfeer in de oceaan terecht komt, hoeveel zeespiegelstijging levert dit op? Daarvoor nemen we de hoeveelheid water in de atmosfeer en delen deze door het oceaanoppervlak: 13.800 km³ / 361.000.000 km² = 0,000038227 km. Dit komt overeen met 0,038227 meter oftewel 3,8 centimeter zeespiegelstijging.
Een verdubbeling in de hoeveelheid water die vastgehouden wordt in de atmosfeer zou dus slechts 3,8 cm zeespiegeldaling tot gevolg hebben. Echter, dit is een zeer extreme aanname die erg veel opwarming zou vereisen. Volgens de Clausius-Clapeyron vergelijking neemt de hoeveelheid waterdamp die in de atmosfeer vastgehouden kan worden namelijk slechts met zo’n 7% per graad opwarming toe (sect 8.2.1 IPCC AR6) [1]. In werkelijkheid zal de zeespiegeldaling als gevolg van de toename van waterdamp in de atmosfeer door opwarming dus veel kleiner zijn dan 3,8 cm.
Jaarlijks verdampt er nu zo’n 470.000 km³ water uit de oceaan, en valt er 424.000 km³ direct weer als neerslag in de oceaan. De rest valt als neerslag boven land, en komt grotendeels via rivieren weer in de oceaan terecht (figuur 2). Een deel van de neerslag valt op ijsoppervlakken zoals gletsjers en de Groenlandse en Antarctische ijskappen.
Figuur 2. Hoeveelheden waterverplaatsing uitgedrukt in km³ per jaar. Precipitation: neerslag. Evaporation: verdamping. (IPCC AR6, hoofdstuk 8, fig 8.1b).[1]
Door klimaatverandering is de verwachting dat er meer verdamping en meer neerslag zal zijn: voor verdamping een toename van 1-3% per graad opwarming, en voor neerslag 2-3 % per graad opwarming (IPCC AR6, Hoofdstuk 8, executive summary) [1]. Eén procent extra verdamping komt neer op 4700 km³ extra water dat verdampt uit de oceaan, en dat zou omgerekend 1,3 cm zeespiegeldaling zijn. Van de extra neerslag zal een deel vallen als sneeuw op de gletsjers en ijskappen en dus niet meteen weer in de oceaan terechtkomen. Met name op Antarctica zorgt dit proces voor een zeespiegeldaling: omgerekend zo’n 2 (1 tot 4) cm voor een toekomst met veel reductie in broeikasgassen, en zo’n 5 (2-9) cm in een toekomst met toenemende uitstoot in broeikasgassen (Tabel 9.3, IPCC AR6) [1]. Op Antarctica spelen echter nog andere processen een rol die helaas wel voor zeespiegelstijging gaan zorgen en de daling door de extra neerslag teniet doen.
Het IPCC AR6 berekent voor 2100 een wereldgemiddelde zeespiegelstijging van 38 (28-55) cm onder een scenario met veel reductie in broeikasgassen, tot 77 (63-102) cm voor een scenario met toenemende broeikasgassen (Tabel 9.9 IPCC AR6) [1]. De processen die hoofdverantwoordelijk zijn voor deze toename zijn uitzetting van opwarmend oceaanwater, smelt van gletsjers en ijskappen, en de onttrekking van grondwater.
Hierboven hebben we laten zien dat veranderingen in de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer en in de hoeveelheden verdamping en neerslag er voor kunnen zorgen dat de zeespiegel stijgt of daalt. Echter zijn deze veranderingen maximaal in de orde van enkele centimeters, en daarmee veel kleiner dan de totale verwachte zeespiegelstijging.
Deze vraag is gesteld door Nico (74), Johannesburg
Deze vraag is beantwoord door: Aimée Slangen
Reviewer: Dewi Le Bars
Redacteur: Brendan Oerlemans
Gepubliceerd op: 22 maart 2022
Wat vond je van dit antwoord? Geef ons je mening!
[1] IPCC, 2021: Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Masson-Delmotte, V., P. Zhai, A. Pirani, S.L. Connors, C. Péan, S. Berger, N. Caud, Y. Chen, L. Goldfarb, M.I. Gomis, M. Huang, K. Leitzell, E. Lonnoy, J.B.R. Matthews, T.K. Maycock, T. Waterfield, O. Yelekçi, R. Yu, and B. Zhou (eds.)]. Cambridge University Press. In Press. .
©De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.
