Produceren we in Nederland genoeg hout om voortaan alle huizen van hout te bouwen?

Helaas, het zal niet lukken om met Nederlands hout het woningvraagstuk op te lossen. Als we al het hout uit de jaarlijkse oogst nemen wat geschikt is om mee te bouwen, dan zou je zo’n 1.900 woningen per jaar kunnen bouwen [1]. Dat is heel mooi, maar er zijn 100.000 nieuwe woningen per jaar nodig in Nederland. Daarnaast hebben we het hout ook voor andere toepassingen nodig. Toch liggen er wel mooie kansen om meer met Nederlands hout te bouwen!

#houtbouw #bosbeheer

Bouwen met hout is een belangrijke maatregel om de CO2-uitstoot van de woningbouw te verlagen. Waar er bij de productie van beton, staal en plastic veel CO2 wordt uitgestoten, legt hout netto CO2 vast. Nederland heeft echter maar weinig bos en daaruit wordt relatief weinig hout geoogst vergeleken met andere Europese landen. We produceren daardoor ook maar 10% van onze houtconsumptie in eigen land. Er worden al decennia plannen gemaakt om meer hout uit Nederlandse bossen te oogsten, maar in werkelijkheid gebeurt het tegenovergestelde: er wordt steeds minder geoogst. De onderstaande grafiek toont het volume van onze jaarlijkse houtoogst, zoals gemeten in de Nederlandse Bosinventarisaties.

oogst.png

Figuur 1: Houtoogst in Nederland, per boomsoort [2]

Bovendien is niet al het geoogste hout geschikt om mee te bouwen. Voor bouwconstructies wordt vooral naaldhout gebruikt, wat relatief licht maar toch sterk is. Van de totale jaarlijkse houtoogst in Nederland (1,15 miljoen m3) blijft uiteindelijk maar ca. 95.000 m3 naaldhout over in de vorm van planken en balken. Een deel van de totale houtoogst wordt namelijk gebruikt voor het maken van andere producten en bovendien gaat er een deel verloren bij het verzagen (bijv. zaagsel, kromme stukken etc.).

Tegenwoordig wordt er steeds meer met Cross Laminated Timber (CLT) gewerkt. Dit bestaat uit verlijmde laagjes hout en is sterk en efficiënt materiaal. CLT is veel lichter dan beton of staal, terwijl het vergelijkbaar is qua sterkte. Als je vervolgens een huis van CLT wilt bouwen, dan kunnen onderdelen daarvan ook nog eens geprefabriceerd worden. Hierdoor gaat de montage op de bouwplaats verrassend snel.

greg-rosenke-yQ9slR8E5jM-unsplash.jpg

Afbeelding door Greg Rosenke via Unsplash

Een mooi materiaal dus, dat CLT. Maar hoeveel woningen kunnen we er uiteindelijk mee bouwen? Daarvoor moeten we even rekenen. Een gemiddelde woning van CLT bestaat uit ca. 50 m3 hout. Daarvoor hebben we gezaagd naaldhout nodig, waarvan we in Nederland ca. 95.000 m3 per jaar produceren. Dat levert dus per jaar 1.900 woningen op. Dat is helaas maar ca. 2% van het aantal woningen dat er elk jaar bijgebouwd moet worden.

Gelukkig zijn er een paar oplossingen denkbaar. CLT wordt nu nog vooral van naaldhout gemaakt. Er wordt door verschillende instituten onderzoek gedaan hoe we ook loofhout hiervoor zouden kunnen gebruiken. Verder is houtskeletbouw (HSB) een efficiëntere bouwmethode qua volume houtgebruik. Dit is echter minder geschikt voor hoge gebouwen en grootschalige projecten die snel uitgevoerd moeten worden. Een andere optie is om iets te besparen op onze woonruimte en daarmee ook op ons houtgebruik.

Daarnaast hoeft niet al het hout uit Nederland te komen. We importeren namelijk nu ook al 90% van het hout dat we jaarlijks gebruiken. Die import komt voor een groot deel (ca. 80%) uit andere Europese landen. Om jaarlijks 100.000 houten woningen te bouwen in Nederland, hebben we 5 miljoen m3 gezaagd hout nodig. Daarvoor hoeft de productie van zaaghout in de EU maar met 5% toe te nemen!

Hoe kwam dit artikel tot stand?

Deze vraag is beantwoord door: Bas Lerink

Reviewers: Pablo van der Lugt
Redacteur: Daan Disco
Gepubliceerd op: 6 maart 2023
Wat vond je van dit antwoord? Geef ons je mening

[1] https://www.bosenhoutcijfers.nl/de-houtmarkt/houtproducten/gezaagd-hout/ .

[2] Schelhaas, M.J., S. Clerkx, B. Lerink (2022). Zevende Nederlandse Bosinventarisatie. WOt- special 10, WOT Natuur & Milieu .

[3] Algemene bron: Schelhaas, M.J., S. Teeuwen, J. Oldenburger, G. Beerkens, G. Velema, J. Kremers, B. Lerink, M.J. Paulo, H. Schoonderwoerd, W. Daamen, F. Dolstra, M. Lusink, K. van Tongeren, T. Scholten, l. Pruijsten, F. Voncken, A.P.P.M. Clerkx (2022). Zevende Nederlandse Bosinventarisatie; Methoden en resultaten. Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu, WOt-rapport 142. .

[4] Algemene bron: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (2020). Bos voor de toekomst: uitwerking ambities en doelen landelijke Bossenstrategie en beleidsagenda 2030. Publicatie-nr. 1120-001 https://open.overheid.nl/documenten/ronl-d6ac7db2-0d36-45b0-9507-f76638a48c0d/pdf

[5] Algemene tekst: Stichting Probos (2023). Kerngegevens bos en hout in Nederland. https://www.bosenhoutcijfers.nl/

©De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.