Hoeveel CO₂ stoot Nederland dagelijks uit?

Een berekening van de dagelijkse uitstoot van Nederland zal altijd een schatting zijn. Informatie daarover wordt bij organisaties als het CBS vaak op jaarbasis aangeleverd. Het is daarom moeilijk om precies te berekenen wat voor effect een koude dag of andere korte termijn gebeurtenissen hebben. Daarnaast zijn voor berekening van effecten op klimaat vooral grote invloeden op lange termijn relevant. Sinds door het Urgenda vonnis de klimaatdoelstellingen op korte termijn politiek belangrijker zijn geworden, is er wel een manier bedacht om uitstoot per kwartaal uit te rekenen. Hierin wordt de hoeveelheid CO₂ meegenomen in het totaaloverzicht van ‘broeikasgassen’. Je kunt wel een ruwe schatting maken van de dagelijks uitgestoten broeikasgassen. Elke dag wordt in Nederland 500 miljoen kilo broeikasgas uitgestoten, waarvan ruim 425 miljoen kilo CO₂.

#broeikasgas #CO2 #broeikaseffect

Van dag tot dag zullen broeikasgasemissies wat variëren. Op een koude dag wordt meer aardgas verstookt, en op een werkdag wordt meer gereden dan op een feestdag. Het ontbreekt echter aan gegevens om emissies per dag te berekenen. De statistieken over broeikasgassen worden als eerst op jaarbasis vastgesteld. Vanwege actuele klimaatdoelstellingen in Nederland is er behoefte ontstaan aan data met een hogere frequentie.

pexels-pixabay-459728.jpg

Afbeelding via Pexels

Het CBS heeft daarom, in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat een methode ontwikkeld om deze op kwartaalbasis te monitoren, ongeveer twee en halve maand na afloop van een kwartaal [1]. Deze som wordt berekend met de volgende onderdelen:

  • bestaande energiestatistieken op maandbasis
  • bestaande ervaringen met het schatten van kwartaalemissies volgens definities van Nationale Rekeningen, die wat afwijken van definities die gelden voor beleidsdoelstellingen
  • wat inschattingen voor relatief stabiele activiteiten (voorbeeld: methaanemissies uit koeien).
  • analyses van specifieke ontwikkelingen (voorbeeld: sluiten van een grote fabriek)

Vooral de verdeling naar sector is moeilijk te berekenen, omdat daarover bij het CBS weinig gegevens beschikbaar zijn op maand- of kwartaalbasis. Veel gegevens uit over bedrijven uit enquêtes of administraties van netbedrijven of overheidsinstellingen komen alleen op jaarbasis bij het CBS binnen.

Het bijhouden van CO₂ emissies op dagbasis is dus lastig voor het CBS, omdat onderliggende informatie per dag niet bij het CBS bekend is. Voor CO₂ emissies uit aardgas is wel iets mogelijk, omdat er vanwege EU-regels over de transparantie van de gasmarkt een aantal zaken op dagelijks niveau worden bijgehouden. Dat geldt echter niet voor andere fossiele energiedragers zoals steenkool en olie en ook niet voor broeikasgasemissies die niet zijn gerelateerd aan energieverbruik. Natuurlijk is het altijd wel mogelijk om iets te schatten, maar die schatting zal een onzekerheid kennen. Bovendien kost het maken van (uitlegbare en plausibele) schattingen capaciteit en die is schaars. Daarbij is het ook zo dat verschillen in de uitstoot op korte tijdschaal in sterke mate samenhangen met toevallige omstandigheden zoals het weer of bijvoorbeeld het plegen van groot onderhoud aan installaties in de industrie en veel minder met lange termijn ontwikkelingen die vooral invloed hebben op het klimaat.

De uitstoot van broeikasgassen is dus gemiddeld 0,5 megaton CO2-equivalenten per dag, oftewel 500 miljoen kilo per dag

Je kunt wel een schatting maken van de uitstoot van een gemiddelde dag door de emissie van een jaar te delen door het aantal dagen per jaar. De totale emissie van CO₂ in 2019 bedroeg 154 megaton; de emissie van de broeikasgassen CO₂, methaan, lachgas en F-gassen samen bedroeg 181 megaton CO₂-equivalenten [2]. De uitstoot van broeikasgassen is dus gemiddeld 0,5 megaton CO₂-equivalenten per dag, oftewel 500 miljoen kilo per dag. Voor het klimaateffect is het overigens niet belangrijk wanneer in het jaar de emissie plaats vindt: broeikasgassen blijven tientallen jaren tot vele eeuwen in de atmosfeer aanwezig. Voor het klimaateffect is daarom alleen relevant hoeveel broeikasgas over een lange periode cumulatief wordt uitgestoten. Bovenstaande cijfers zijn exclusief emissies als gevolg van landgebruik, landgebruiksverandering en bosbouw. Als je die wel zou meetellen zouden de emissies per jaar ongeveer 6 megaton hoger uit vallen (0,015 megaton per dag). Als je meer wilt weten over de uitstoot van broeikasgassen in Nederland kun je terecht bij het Dossier broeikasgassen van het CBS [3].

Hoe kwam dit artikel tot stand?

Deze vraag werd gesteld door Zunei (32)
Dit antwoord is geschreven door Cor Pierik
Reviewer: Robert Koelemeijer
Redacteur: Cuno Balfoort
Gepubliceerd op: 2 juni 2021

[1] Maand- en kwartaalraming broeikasgasemissies conform IPCC, CBS. (2020) https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2020/37/maand-en-kwartaalraming-broeikasgasemissies-conform-ipcc

[2] StatLine - Emissies broeikasgassen (IPCC); klimaatsector, kwartaal (cbs.nl) https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/84979NED/table?ts=1618844896606

[3] Dossier Broeikasgassen (cbs.nl) https://www.cbs.nl/nl-nl/dossier/dossier-broeikasgassen

[4] Emissieregistratie.nl Kwartaal cijfers http://www.emissieregistratie.nl/erpubliek/erpub/international/voorlopigkwartaalbrgas.aspx

[5] Emissieregistratie.nl Jaarlijkse cijfers http://www.emissieregistratie.nl/erpubliek/erpub/international/broeikasgassen.aspx

©De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.