
Illustratie door Emma Pluijgers
Wat zijn de effecten van kaas op het milieu?
Het effect op klimaat is niet het enige effect dat het produceren van kaas heeft op milieu en leefomgeving. Een andere belangrijke impact is vermesting en de bijdrage aan veranderend landgebruik, m.n. ontbossing buiten Nederland voor het produceren van veevoer, wat bijdraagt aan het wereldwijde verlies van biodiversiteit en ook weer aan klimaatverandering. Landgebruiksverandering wordt vooral veroorzaakt door de vraag naar goedkoop eiwitrijk voer als aanvulling op het gras dat de koeien eten. Op dit moment is dat meestal soja, dat wordt verbouwd in Zuid- en Noord-Amerika. Vooral in Zuid-Amerika worden voor de sojaproductie grote hoeveelheden bos gekapt in de Amazone en de Cerrado, die behoren tot de meest biodiverse ecosystemen in de wereld [1], en die ook enorme hoeveelheden koolstof opslaan. Ook draagt de grootschalige en intensieve aanpak van de melkveehouderij in Nederland bij aan het verlies van biodiversiteit in ons eigen land. Enerzijds omdat de intensieve manier van werken leidt tot het verdwijnen van soorten van de landbouwgronden (o.a. [2,3]), anderzijds vanwege de gevolgen van bijvoorbeeld stikstofdepositie of ontwatering op aangrenzende natuurgebieden [4,5,6]. Veel van de melkveehouderij vindt in Nederland plaats op veengronden, waar de ontwatering om dat mogelijk te maken leidt tot de afbraak van het veen in de bodem, waardoor de bodem daalt [7]. Dat leidt niet alleen tot de uitstoot van heel veel CO₂, wat bijdraagt aan klimaatverandering, maar leidt ook tot biodiversiteitsverlies en schade aan huizen, wegen en leidingen in de grond [8]. Om het nog ingewikkelder te maken beïnvloeden deze zaken elkaar, waardoor bijvoorbeeld maatregelen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen weer kunnen leiden tot hogere koolstofuitstoot.