Het recyclen van afvalmaterialen tot secundaire materialen wordt als een milieuvriendelijk proces gezien. Met recycling maken we materialen die als vervanging gebruikt kunnen worden voor primaire grondstoffen (en vermijden we dus de winning en het gebruik daarvan), terwijl ook de negatieve gevolgen van verbranding of afval storting vermeden worden. In een paar gevallen kunnen de recycleprocessen minder efficiënt zijn en grote hoeveelheden energie en grondstoffen vereisen. Dit komt bijvoorbeeld voor bij recycletechnieken die nog nieuw zijn en verdere ontwikkeling nodig hebben. Milieubeoordelingstechnieken zoals levenscyclusanalyses kunnen ons helpen de voordelen en gevolgen van recycling te begrijpen, en in welke gevallen het niet voordelig is om voor recycling te kiezen in plaats van verbranding (of afvalstorting, maar dit wordt tegenwoordig niet meer gedaan in Nederland).

Illustratie door Emma Pluijgers
Recycling van drankkartons
Drankkartons bestaan meestal uit lagen van drie verschillende materialen: karton, polyethyleen (een plastic) en aluminium. Deze combinatie van materialen is noodzakelijk voor een langdurige bescherming van de vloeistoffen in het pak, maar compliceert het recycleproces, omdat deze materialen eerst gescheiden moeten worden. Technieken om kartonnen materialen te scheiden zijn al jarenlang in ontwikkeling en boeken goede resultaten voor de scheiding van papier. Huidige technieken kunnen ongeveer 89% van de pulpvezels in karton herwinnen [1] (volgens gemiddelde waarden over Nederland in 2016). Scheidingtechnieken voor aluminium en plastic zijn minder ver ontwikkeld, wat vooralsnog betekent dat deze materialen uiteindelijk verbrand worden of als brandstof voor cementovens gebruikt worden [1] (onderzoek hiernaar is volop gaande, en er zijn al verscheidene technieken met veelbelovende resultaten).

Figuur 1: Een recycling container. Bron: Unsplash
Als we naar verschillende levenscyclusanalyses kijken over de CO₂-voetafdruk van drankkartons, zien we dat deze wordt verkleind door recycling [2]. We zien zelfs enkele studies die beweren dat het gebruik en achteraf recyclen van drankkartons de beste optie is wanneer dit vergeleken wordt met andere verpakkingen, zoals plastic flessen [3,4]. Één studie bepaalde dat wanneer papierpulp wordt herwonnen door recycling, een CO₂-besparing van ongeveer 11% bereikt kan worden [5], wat betekent dat het papierpulp recycleproces minder CO₂-uitstoot dan de productie van nieuwe papierpulp (e.g. voor de productie van karton). Als we ook het aluminium en plastic van de drinkpakken recyclen (met minder vergevorderde technieken), kunnen we zelfs een grotere besparing van CO₂-uitstoot bereiken: ongeveer 37-47% [2]. Echter zijn deze technieken op dit moment nog steeds te duur om op grote schaal in gebruik te nemen.
Conclusies
Het recyclen van drankkartons levert klimaatwinst op, omdat de papierpulp kan worden herwonnen zonder significante CO₂-uitstoot. Deze voordelen worden groter naarmate meer materialen (bijvoorbeeld aluminium en plastic) worden herwonnen uit het kartonafval.