Er is een vrijwel lineaire relatie tussen de totale uitstoot van CO₂ en de temperatuurstijging. Dit hangt samen met de dominante rol van CO₂ ten opzichte van andere broeikasgassen en de lange levensduur van CO₂ in de atmosfeer [1]. Op basis van deze relatie is een koolstofbudget te bepalen. Het koolstofbudget is de hoeveelheid CO₂ die we in totaal mogen uitstoten om de opwarming van de aarde (met een bepaalde kans) tot een bepaald niveau te beperken.

Afbeelding via Pexels
Om de temperatuurstijging met twee-derde kans onder de 1,5 °C te houden mag vanaf begin 2020 naar schatting nog zo’n 400 gigaton (Gt) (1 gigaton = 1 miljard x 1000 kg) CO₂ worden uitgestoten (zie ook tabel 1). Voor een 50%-kans is het budget 500 Gt CO₂.
Om met twee-derde kans onder de 2 °C te blijven is het budget 1150 Gt CO₂, en voor 50% kans is dat 1350 Gt CO₂ [2]. Ter vergelijking: de huidige wereldwijde emissies zijn rond de 42 Gt CO₂. Het 1,5°C budget (twee-derde kans) is dus ongeveer 9,5 maal de huidige jaarlijkse emissies.

Tabel 1: De hoeveelheid CO₂vanaf 2020 die mag worden uitgestoten om met een bepaalde kans (%) onder de 1.5 of 2 graden globale temperatuurstijging te blijven.
Het budget is ook afhankelijk van de reducties in de uitstoot van andere broeikasgassen zoals methaan en lachgas. Dit kan het budget zo’n 220 Gt CO₂ groter of kleiner maken [2]. Naast CO₂ zijn methaan en lachgas belangrijke broeikasgassen. Hun concentratie in de atmosfeer neemt gestaag toe. De uitstoot komt vooral door landbouw, industriële processen en verbranding van fossiele brandstoffen. De verblijftijd van methaan in de atmosfeer is met ongeveer 10 jaar veel korter dan die van CO₂. Een afname in de uitstoot kan daardoor al op korte termijn bijdragen tot een beperking van de temperatuurstijging. Tijdens de klimaatconferentie in Glasgow in november 2021 hebben meer dan 100 landen afgesproken dat ze de uitstoot van methaan de komende 10 jaar gaan reduceren.
De EU stelt als doel om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Stel, de hele wereld is klimaatneutraal in 2050, blijven we dan mondiaal onder de 1,5 graad opwarming?
De opwarming hangt dus niet per se af van de emissies in 2050, maar van de totale uitstoot tot 2050. Die moet aan het koolstofbudget voldoen. Stel dat we op een lineair pad naar beneden de emissies reduceren: dan moeten de emissies ergens tussen 2035 en 2040 wereldwijd op nul uitkomen [3]. Nu kunnen we ook door een iets ander traject en door gebruik van negatieve emissies (herbebossing bijvoorbeeld) met een netto-nul emissie in 2050, de 1,5 graad nog halen (en veel modellen laten dit ook zien) [3, 4]. Als de hele wereld netto nul broeikasgassen (dus niet alleen CO₂) uitstoot in 2050, dan blijven we mondiaal waarschijnlijk wel onder 1,5 graad opwarming [4, 5].
Echter, analyses laten zien dat landen verschillende (on)mogelijkheden hebben om uitstoot te reduceren [4]. Bovendien spelen er vragen rond eerlijkheid: ontwikkelde landen hebben sinds de industriële revolutie meer bijgedragen aan het veroorzaken van klimaatverandering door gebruik van fossiele brandstoffen. Ook hebben ze meer (economische) draagkracht. Daarom kan je concluderen dat op basis van eerlijkheidsoverwegingen rijkere landen eerder netto-nul-broeikasgasuitstoot zouden moeten bereiken [3, 4].