Is elektrisch koken energiezuiniger en beter voor het klimaat dan koken op aardgas of waterstof?

Een inductiekookplaat is efficiënter dan een keramische kookplaat en een gasfornuis omdat alleen de bodem van de pan opgewarmd wordt en er daardoor minder warmteverliezen zijn. Echter als ook de verliezen die optreden bij elektriciteitsopwekking worden meegenomen, is er weinig energiebesparingsvoordeel. Wel kan er een vermindering zijn van CO₂-emissies als de elektriciteit (deels) met duurzame energiebronnen wordt opgewekt. Ten opzichte van het koken op aardgas stoot inductiekoken 9-20% minder CO₂ uit, terwijl keramisch koken voor 4-13% meer emissies zorgt, op basis van de elektriciteitsmix in 2020. Met een groeiend aandeel duurzame energie in de elektriciteitsmix in de toekomst nemen de CO₂-voordelen van elektrisch koken verhoudingsgewijs toe.

#gasfornuis #kookplaat #waterstof #elektrisch koken #keramisch koken #inductiekoken

Efficiënt voedsel verwarmen

Inductiekoken is de meest efficiënte manier van koken. Het rendement van koken op aardgas bedraagt ongeveer 50%, wat betekent dat de helft van de energie-inhoud van aardgas nuttig gebruikt kan worden voor het verwarmen van voedsel. Met inductiekoken is dit rendement hoger met 80-90% en met keramisch koken 65-70%. Bij een gasfornuis gaat er meer warmte verloren door het verwarmen van lucht onder de pan. Inductiekoken is ook efficiënter dan keramisch koken omdat alleen de bodem van de pan wordt verwarmd door het opwekken van een inductiestroom. Alleen als er een pan op het fornuis staat wordt er elektriciteit verbruikt. Bij keramisch koken wordt de plaat zelf warm, ook als er geen pan op staat, en dit kost extra energie ten opzichte van inductiekoken.

Illustratie door Florine Kooij.png

Illustratie door Florine Kooij

Duurzame elektriciteit en CO₂-emissies

Behalve het rendement van het fornuis moet echter meegenomen worden dat de elektriciteit eerst opgewekt moet worden. Gebeurt dit met een efficiënte gasgestookte elektriciteitscentrale met een rendement van 60%, dan is er eigenlijk weinig energetisch voordeel bij inductiekoken ten opzichte van koken op aardgas. Het totale rendement van beide is dan ongeveer 50%. Wel heeft keramisch koken dan een wat lager rendement met ongeveer 40%. De elektriciteitsvoorziening in Nederland bestaat uit een mix van verschillende energiebronnen, wat men aanduidt als de elektriciteitsmix. Als er (deels) hernieuwbare energiebronnen in de elektriciteitsmix zitten, dan kan elektrisch koken voor minder CO₂ uitstoot zorgen ten opzichte van het koken op aardgas. Op basis van de elektriciteitsmix in 2020 (CBS, 2022), bedraagt de totale CO₂-uitstoot per megajoule warmte: 112 g CO₂ voor een gasfornuis, 90-102 g CO₂ voor een inductiekookplaat en 117-126 g CO₂ voor keramisch koken (gebaseerd op een CO₂-emissiefactor van 0,29 g CO₂ per kWh elektriciteit (CBS, 202) en 56 g CO₂ per MJ aardgas).

Voor een waterstoffornuis geldt in principe hetzelfde als voor koken op aardgas; er zijn meer warmteverliezen rondom de pan dan bij inductiekoken. Echter bij waterstof moet nog rekening gehouden worden met het produceren van de waterstof zelf en de verliezen die hierbij optreden. Koken op waterstof zal dan ook energetisch minder efficiënt zijn dan koken op aardgas. Er kunnen wel minder CO₂-emissies optreden als de waterstof geproduceerd wordt met behulp van duurzame bronnen.

Er wordt in Nederland hard gewerkt om huizen aardgasvrij te maken, onder andere vanwege het klimaat, en daarmee is elektrisch koken meer toekomstbestendig dan koken op gas.

Hoe kwam dit artikel tot stand?

Deze vraag is beantwoord door Wina Crijns-Graus
Reviewers: Oscar van Vliet and Emile Chappin
Redacteurs: Stefanie Ypma, Noor den Hartog and Vincent van Roomen
Gepubliceerd op: 24 augustus 2022
Wat vond je van dit antwoord? Geef ons je mening!

[1] CBS (2022). Rendement en CO2-emissie elektriciteitsproductie 2020. Gepubliceerd op 31-1-2022. https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2022/05/rendementen-co2-emissie-elektriciteitsproductie-2020

[2] Sweeney, M. J. Dols, B. Fortenbery and F. Sharp (2014). Induction Cooking Technology Design and Assessment. Electric Power Research Institute (EPRI). https://www.aceee.org/files/proceedings/2014/data/papers/9-702.pdf

[3] Villacísa, S. J.Martíneza,,A.J.Riofríoa, D.F.Carriónab, M.A.Orozcoa and D.Vacaa (2015). Energy Efficiency Analysis of Different Materials for Cookware Commonly Used in Induction Cookers. Energy Procedia 75. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1876610215010206

©De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.