Is lokaal eten altijd beter voor het klimaat dan eten van ver weg importeren?

Over het algemeen wordt vaak aangenomen dat lokaal voedsel een lagere klimaatimpact heeft dan geïmporteerd (of mondiaal) voedsel. Dit zou zijn vanwege de langere transportafstand van het mondiaal geproduceerde voedsel. Recente studies vertellen ons echter dat dit lang niet altijd klopt. Lokale voedingsproducten worden vaak op een minder efficiënte manier geproduceerd (in termen van energieverbruik en landbouwopbrengst) dan mondiale voedingsmiddelen, wat leidt tot meer broeikasgasuitstoot tijdens de voedselproductie dan tijdens het transport. Deze extra broeikasgasuitstoot die gepaard gaat met de productie van lokaal voedsel is soms hoger dan de extra broeikasgasuitstoot als gevolg van het transport van geïmporteerd voedsel. Het is voor het klimaat in het algemeen meer van belang wát je eet en hoe het is geproduceerd dan waar het voedsel vandaan komt. Wanneer je klimaatvriendelijker wilt eten, heeft het de grootste impact om minder dierlijke producten te eten en meer plantaardig, om minder voedsel te verspillen en niet meer te eten dan je nodig hebt.

#lokaal eten #import

Over het algemeen wordt vaak aangenomen dat lokaal voedsel voordelen oplevert voor de planeet, de mensen en de lokale gemeenschappen. Regelmatig worden we aangemoedigd om ‘lokaal’ te kopen, vooral omdat dat de economie van lokale gemeenschappen ten goede komt en transport van voedsel (en andere activiteiten in de toeleveringsketen) wordt vermeden. Er is geen eenduidige definitie die ‘lokaal’ voedsel omschrijft. Om hier toch een antwoord op te vinden, is de claim 'food-miles' geïntroduceerd, waarbij werd aangenomen dat de wereldwijde voedselvoorzieningsketens een hogere uitstoot van broeikasgassen zouden genereren dan lokale voedselketens, vanwege de extra kilometers die nodig zijn voor transport. Dit werd echter lang niet altijd ondersteund door wetenschappelijke studies.

Een recente en uitgebreide studie [1] onderzocht de claim ‘food-miles’ door de duurzaamheidsprestaties van verschillende wereldwijde en lokale toeleveringsketens van Europese voedingsproducten te vergelijken. Ze analyseerden verschillende impact-indicatoren met betrekking tot milieu, economie, maatschappij, gezondheid en ethiek. Binnen de milieudimensie analyseerden ze de uitstoot van broeikasgassen per kilogram voedsel (de indicator met betrekking tot klimaatverandering) voor varkensvlees, brood, kaas en wijn. In deze studie kwamen ze erachter dat de uitstoot van broeikasgassen over het algemeen lager was voor mondiale producten dan voor lokale producten. Dit was in het algemeen te wijten aan de hogere efficiëntie van de wereldwijde toeleveringsketens ten opzichte van de lokale ketens, meestal vanwege schaalvoordelen van wereldwijde toeleveringsketens die efficiëntere systemen mogelijk maken. Zo was de wereldwijde wijn die per trein in bulk werd vervoerd efficiënter dan lokale flessen vervoerd per auto, had de generieke kaas of ham een ​​kortere rijpingsperiode en was de baktechnologie (voor brood) efficiënter in de wereldwijde keten. De studie concludeert in feite dat emissies van het productieproces (inclusief landbouw) belangrijker zijn dan transportemissies en daarom hebben lokale producten niet altijd de voorkeur in termen van het klimaat. Dit is natuurlijk een relatief gegeven, aangezien er geïmporteerde goederen kunnen zijn die op kleine schaal worden geproduceerd en lokale producten die op een efficiëntere manier worden geproduceerd. Een studie over in Spanje geteelde tomaten gaf bijvoorbeeld aan dat lokale tomaten een lagere uitstoot van broeikasgassen hadden dan mondiale tomaten, voornamelijk vanwege het hogere elektriciteitsverbruik in de kassen die voor de gemiddelde tomaten worden gebruikt [2].

De studie concludeert in feite dat emissies van het productieproces belangrijker zijn dan transportemissies.

In de onderstaande figuur is te zien dat transport eigenlijk maar ongeveer 5% van de broeikasgasuitstoot in de voedselketen veroorzaakt. Het overgrote deel van de klimaatimpact vindt plaats tijdens de productie. Het is voor het klimaat in het algemeen dus meer van belang wát je eet en hoe het is geproduceerd dan waar het vandaan komt. Wanneer je klimaatvriendelijker wilt eten heeft het de grootste impact om minder dierlijke producten te eten en meer plantaardig, om minder voedsel te verspillen en niet meer te eten dan je nodig hebt. Ook kun je kiezen voor groente en fruit die uit de volle grond of onverwarmde kas komen.

broeikasemmissies voedselketen

Figuur 1: Aandeel broeikasgasemissies in de voedselketen wereldwijd [3]

Samenvattend

Lokaal voedsel heeft niet noodzakelijkerwijs een lagere uitstoot van broeikasgassen dan mondiaal voedsel. Dit komt doordat lokaal voedsel over het algemeen op een kleinere schaal wordt geproduceerd dan mondiaal voedsel, wat leidt tot een lagere efficiëntie in termen van landbouwopbrengsten en energieverbruik. Dit is echter niet in steen gebeiteld en de daadwerkelijke klimaatimpact hangt af van het type product en de omstandigheden in de lokale en mondiale toeleveringsketens. Het is voor het klimaat in het algemeen meer van belang wát je eet en hoe het is geproduceerd dan waar het vandaan komt. Wanneer je klimaatvriendelijker wilt eten, dan heeft het de grootste impact om minder dierlijke producten te eten en meer plantaardig, om minder voedsel te verspillen en niet meer te eten dan je nodig hebt.

Hoe kwam dit artikel tot stand?

Deze vraag is gesteld door Annemieke, Wageningen

Deze vraag is beantwoord door: Blanca Corona Bellostas

Reviewers: Lilou van Lieshout
Redacteur: Philipp Schneider
Gepubliceerd op: 28 april 2023
Wat vond je van dit antwoord? Geef ons je mening

[1] Schmitt, E., Galli, F., Menozzi, D., Maye, D., Touzard, J. M., Marescotti, A., ... & Brunori, G. (2017). Comparing the sustainability of local and global food products in Europe. Journal of Cleaner production, 165, 346-359. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.07.039

[2] Chiffoleau, Y., Gamboa, G., Maffezzoli, C., Di Masso, M., & Mingorria, S. (2015). Chains performances cross-countries comparison: France and Spain local and global tomato supply chains .

[3] Voedingscentrum. (z.d.). Is bewerkt eten slechter voor het milieu dan onbewerkt eten? https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/eten-kopen-en-keurmerken/geeft-bewerkt-eten-meer-milieubelasting-dan-onbewerkt-eten-.aspx

©De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.