Kan stigmatisatie van de fossiele industrie (zoals bij tabak) bijdragen aan de transitie noodzakelijk voor 1,5 graden?

Als we de catastrofale gevolgen van de opwarming van de aarde willen beperken kan de fossiele industrie niet doorgaan met zijn huidige werkwijze, omdat het wereldwijde koolstofbudget niet toestaat dat de fossiele brandstoffen waarmee ze hun geld verdienen worden verkocht en verbrand. Echter, de kwetsbare werknemers in deze industrie moeten niet worden gestigmatiseerd. Deze werknemers hebben steun en werkgelegenheid nodig.

#klimaatactivisme #energiemarkt #Klimaatethiek #rechtzaak Shell #klimaatrecht #Urgenda

Stigmatisatie alleen zal niet genoeg zijn. Een lichte omslag in onze houding tegenover de fossiele industrie zou een halve eeuw geleden kunnen hebben geholpen, maar momenteel gaat het behouden van de huidige fossiele industrie niet samen met een gezonde toekomst. De fossiele industrie en aandelenmarkt kopen en verkopen fossiele grondstoffen die momenteel nog in de grond zitten. Deze voorraden kunnen echter niet allemaal worden verbrand, omdat de atmosfeer al vol is met CO₂. Anders gezegd, we kunnen niet veel meer broeikasgassen blijven uitstoten en tegelijkertijd onze planeet leefbaar houden. Om de opwarming bij maar 1,5 graden te houden, mogen we nog maar 300 Gt CO₂ uitstoten, terwijl, volgens een recente publicatie in Nature [1], de huidig winning van fossiele brandstoffen is gepland voor een verbazingwekkende 840 Gt CO₂ en de emissies nog altijd aan het stijgen zijn. Na vele jaren zonder actie zullen we de 1,5 graden opwarming overschrijden. Klimaatneutraal zijn in 2050 is nog steeds mogelijk volgens een nieuw rapport van het Internationaal Energieagentschap (International Energy Agency, IEA) over het einde van een tijdperk met fossiele brandstof [2]. Uiteindelijk zullen de meeste fossiele voorraden niet kunnen worden verbrand en deze zullen dan waarschijnlijk hun waarde verliezen.

Uiteindelijk zullen de meeste fossiele voorraden niet kunnen worden verbrand en deze zullen dan waarschijnlijk hun waarde verliezen.

Volg het geld

Hoeveel broeikasgassen we kunnen uitstoten om onder de 1,5 graden opwarming te blijven is geen politieke mening die wordt beperkt door de huidige opinie of verkiezingen. Het is meer zoals de temperatuur buiten – een onveranderbaar feit. Deze harde bewering ziet er misschien vreemd uit voor lezers, o.a. omdat er ontzettend veel geld wordt uitgegeven om dit te verdoezelen en te vertragen. De afgelopen jaren heeft de fossiele industrie meer geld besteed aan greenwashing - advertenties die een bedrijf duurzamer doen overkomen dan in werkelijkheid het geval is - dan aan hun transitie naar herbruikbare energie [3]. Dit laat zien dat deze bedrijven te veel broeikasgassen zullen blijven uitstoten als er geen grootschalige interventie plaatsvindt. Nadere toelichting over beleid volgt hieronder.

Omdat deze feiten een existentiële bedreiging zijn voor deze bedrijven, misleidt de machtige fossiele industrie de publieke opinie opzettelijk over klimaatverandering door verspreiding van verkeerde informatie. Exxon en Shell zijn al sinds 1980 op de hoogte van het klimaatprobleem en hun bijdrage hieraan [4,5]. Tegenwoordig worden de campagnes van de fossiele industrie steeds diverser en financieren ze zelfs wetenschappelijke onderzoekers. Dit zorgt voor beïnvloeding en belangenverstrengeling, wat leidt tot wetenschappelijk en publieke verwarring en conflicten [6,7]. Misleiding en ontkenning zijn oude en effectieve tactieken die ook werden gebruikt door de tabaksindustrie mid-20ste eeuw [9].

Exxon en Shell zijn al sinds 1980 op de hoogte van het klimaatprobleem en hun bijdrage hieraan.

Er is hoop

Verhalen met helden en slechteriken zijn psychologisch aanlokkelijk [8], en de fossiele industrie is een focuspunt in klimaatactie. Uiteindelijk werd de tabaksindustrie tenslotte ook gereguleerd. Het groeiende maatschappelijke bewustzijn over het risico van roken leidde tot omvangrijke legalisatie en regulatie om de publieke gezondheid te beschermen. Dit werd gedaan door belastingen op tabak te verhogen en beperkingen op te leggen waar tabakswaren genuttigd mochten worden. Stigmatisatie was onderdeel van het proces om de industrie in diskrediet te brengen, o.a. door het onthullen van hun acties en verantwoordelijkheden. Op die manier kan stigmatisatie een handig tussenstadium zijn op weg naar een beleidsverandering [10,11]. Een vergelijkbaar proces is gestart voor de huidige fossiele industrie; zo heeft de gemeente Amsterdam alle advertenties over de fossiele industrie en goedkope vliegtuigtickets verboden op metrostations [12]. Vergelijkbaar met hoe de Universiteit van Californië onderzoekers verplichtte om de financiering van de tabaksindustrie openbaar te maken en deze belangenconflicten vervolgens inspecteerde [13], kan dergelijke transparantie nu worden geëist voor investeringen in wetenschap vanuit de fossiele industrie.

De weg naar beleidsverandering verloopt via onderwijs, publieke opinie, juridische aanpak en gedurfd leiderschap. Deze veranderingen zijn al begonnen. Een groot juridisch proces tegen Shell verklaarde recentelijk dat Shell tekortschoot in het voorkomen van olie lekkages in Nigeria. Dit was de eerste keer dat een Nederlandse multinational door de rechtbank aansprakelijk is gesteld voor dergelijke verantwoordelijkheden in het buitenland [14]. Vele vergelijkbare rechtszaken zijn nog aan de gang. Dit zal een lang en moeilijk gevecht blijven, inclusief de uitdaging om het publiek geïnformeerd en betrokken te houden. Toch is dit proces noodzakelijk en waardevol, net zoals dat de mondkapjesverplichting tijdens de coronapandemie belangrijk was om miljoenen doden te voorkomen, ondanks de aanzienlijke impopulariteit. Deze beleidsveranderingen zullen niet aangenaam zijn voor aandelenmarkten en nationale economieën, maar het alternatief is erger: oncontroleerbare opwarming van de aarde en zeespiegelstijging.

Zelfs als fossiele industrie bezitting waardeloos blijken te zijn, moeten de kwetsbare werknemers in deze industrie niet worden gestigmatiseerd.

Stigmatisering van bedrijven, niet werknemers

Zelfs als bezitting van de fossiele industrie waardeloos blijken te zijn, moeten de kwetsbare werknemers in deze industrie niet worden gestigmatiseerd. Deze werknemers hebben steun en werkgelegenheid nodig. Stigmatisatie van iedereen die betrokken is in de winning en verbranding van fossiele brandstoffen zou zorgen voor onnodige schade en een grotere sociale en politieke kloof. Ieder beleid heeft voor- en nadelen en wij kunnen en moeten enkele van de nadelen veroorzaakt door de transitie naar herbruikbare energie verzachten. Sterker nog: deze steun en integratie kan de publieke consensus versnellen, wat dan weer sneller tot een verandering in beleid kan leiden.

Kortom

Om terug te komen op de originele vraag: stigmatisatie van de fossiele industrie is een noodzakelijke stap in het grotere proces om de publieke mening te kantelen richting het nemen van maatregelen die een catastrofale opwarming van de aarde kunnen beperken. De klimaatcrisis onthult dat alle mensen in dezelfde boot zitten, zoals we ook hebben geleerd tijdens het nucleair tijdperk met wederzijdse gegarandeerde vernietiging. Wat gaan we doen? In de tussentijd - heb jij momenteel investeringen in de fossiele industrie?

Hoe kwam dit artikel tot stand?

Dit antwoord is geschreven door Cameron Brick
Reviewer: Behnam Taebi
Redacteur: Sanli Faez
Gepubliceerd op: 24 mei 2021​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​

[1] Dan Tong, et al. "Committed emissions from existing energy infrastructure jeopardize 1.5 °C climate target", Nature volume 572, pages 373–377 (2019) https://www.nature.com/articles/s41586-019-1364-3

[2] Laura Cozzi and Timur Gül, commentary on IEA "Roadmap to Net-Zero Emissions by 2050", 11 May 2021 https://www.iea.org/commentaries/a-closer-look-at-the-modelling-behind-our-global-roadmap-to-net-zero-emissions-by-2050

[3] Damian Carrington, ‘A great deception’: oil giants taken to task over ‘greenwash’ ads, The Gaurdian, 19 April 2021 https://www.theguardian.com/business/2021/apr/19/a-great-deception-oil-giants-taken-to-task-over-greenwash-ads

[4] Erik Conway & Naomi Oreskes, "Merchants of Doubt", Bloomsbury Press 2010 https://en.wikipedia.org/wiki/Merchants_of_Doubt

[5] "How they made us doubt everything", podcast, BBC Radio 4 https://bbc.co.uk/programmes/m000l7q1

[6] Anthony E. Ladd, Priming the Well: “Frackademia” and the Corporate Pipeline of Oil and Gas Funding into Higher Education, Humanity & Society, Volume: 44 issue: 2, page(s): 151-177 (2019) https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0160597619879191

[7] Geoffrey Supran and Naomi Oreskes, "Rhetoric and frame analysis of ExxonMobil's climate change communications", One Earth, Volume 4, ISSUE 5, P696-719 (2021) https://www.cell.com/one-earth/fulltext/S2590-3322(21)00233-5

[8] Brick, C., & Van der Linden, S. (2018). "Time to wake up to climate change" Psychologist, 31 2-2 (2018) https://doi.org/10.17863/CAM.34569

[9] Stanton A. Glantz, John Slade, Lisa A. Bero, Peter Hanauer, Deborah E. Barnes, "The Cigarette Papers" University of California Press (1996), ISBN-10 : 9780520205727 https://en.wikipedia.org/wiki/The_Cigarette_Papers

[10] Verdure, Auriane. "Climate action and corporate stigma - Is fossil fuel divestment desirable?" Louvain School of Management, Université catholique de Louvain, 2019. https://dial.uclouvain.be/memoire/ucl/object/thesis:19800

[11] Atif Ansar, Ben Caldecott, James Tilbury, "Stranded assets and the fossil fuel divestment campaign: what does divestment mean for the valuation of fossil fuel assets?" pp 14-15 (2013) https://www.smithschool.ox.ac.uk/publications/reports/SAP-divestment-report-final.pdf

[12] Ana Kusmer, "Amsterdam bans fossil fuel ads from its metro", The World, May 13, 2021 https://www.pri.org/stories/2021-05-13/amsterdam-bans-fossil-fuel-ads-its-metro

[13] University of California Regents, Policy 2309 https://regents.universityofcalifornia.edu/governance/policies/2309.html

[14] "Milieudefensie and Nigerian win landmark court case against Shell", 29 January 2021 https://en.milieudefensie.nl/shell-in-nigeria/milieudefensie-and-nigerian-win-landmark-court-case-against-shell

©De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.