Lijden mensen in arme landen/het globale zuiden ook aan klimaatdepressie en klimaatangst, of kennen zij dat niet?

Klimaatdepressie, of klimaatangst, uit zich in negatieve gevoelens die bij je opkomen als je denkt aan klimaatverandering zoals zorgen, wanhoop en verdriet. Ons onderzoek laat zien dat jonge mensen uit landen uit het globale zuiden ook zulke negatieve emoties over klimaatverandering ervaren [1]. Ander onderzoek toont ook aan dat de ruime meerderheid van jongvolwassenen uit landen in het globale zuiden bang zijn voor de toekomst door klimaatverandering. Dit is zorgelijk, want klimaatangst kan serieuze gevolgen hebben, zoals slaap- en concentratieproblemen. Maar klimaatangst kan ook, onder de juiste omstandigheden, resulteren in klimaatactie onder burgers en overheden.

#globalezuiden #klimaatangst #klimaatdepressie

Wat is klimaatangst?

Klimaatdepressie, of klimaatangst, wordt gedefinieerd als diepgewortelde en langdurige negatieve emoties die met klimaatverandering worden geassocieerd en een verstorende impact kan hebben op iemands leven. Deze emoties kunnen bestaan uit bezorgdheid, rouw, boosheid, schaamte, onveiligheid, angst, verdriet, of wanhoop [2,3,4].

Wat veroorzaakt klimaatangst?

Je zou kunnen verwachten dat meer mensen een klimaatdepressie hebben in het globale zuiden (niet westerse landen in het zuidelijke halfrond van de wereld: Latijns-Amerika, Azië, Afrika, en Oceanië), omdat daar de consequenties van klimaatverandering vaak al zichtbaarder zijn. Inderdaad, ervaringen met de gevolgen van klimaatverandering hebben een impact op de mentale gezondheid van mensen. Zo laat onderzoek zien dat mensen in het VK wiens huis is overstroomd zich kwetsbaarder voelen, meer negatieve emoties ervaren en meer risico zien in klimaatverandering [5]. Daarnaast heeft onderzoek laten zien dat bij hogere temperaturen het welzijn van mensen in de VS en Mexico afneemt, de opnames voor mentale problemen toenemen, net als het aantal zelfdodingen [6]. Verwacht wordt dat gevolgen van klimaatverandering, zoals droogte, overstromingen en stormen, meer stress gaan veroorzaken en conflict tussen mensen aanwakkeren [7]. Daarnaast hebben veel landen in het globale zuiden beperkte financiële middelen beschikbaar om zich te weren tegen de gevolgen van klimaatverandering, wat kan resulteren in een gevoel van moedeloosheid en een gebrek aan controle.

Figure 2.jpeg

Afbeelding via Pexels.com.

Klimaatangst in het globale zuiden

Ondanks dat je er in de media veel over hoort, wordt er nog weinig onderzoek gedaan naar klimaatangst. Daarnaast wordt het meeste onderzoek over klimaatangst gedaan in het globale noorden (westerse landen zoals in Europa en de Verenigde Staten). Dit terwijl de impact van klimaatverandering vaak zichtbaarder is in het globale zuiden, en er daar vaak minder weerbaarheid is door beperkte financiële middelen.

Je verwacht dat in landen waar klimaatverandering dichterbij komt, mensen zich er meer zorgen over maken. Maar, depressie is vaak ondergerapporteerd in het globale zuiden [8]. Dit komt omdat depressie zich anders kan uiten in het globale zuiden, mensen rapporteren bijvoorbeeld meer fysieke klachten (zoals hoofdpijn en ademloosheid) dan mentale klachten [9]. Dit komt waarschijnlijk door de stigmatisering van mentale gezondheidsproblemen in niet-westerse landen. Als mensen hun klimaatdepressie niet rapporteren, omdat ze de symptomen niet herkennen of bang zijn voor stigma, kan dit ervoor zorgen dat het moeilijk is om klimaatdepressie goed te meten in deze landen, en krijgen onderzoekers wellicht een vertekend beeld.

Zowel jonge mensen uit het globale zuiden, als jonge mensen uit het globale noorden geven aan negatieve gevoelens te hebben over klimaatverandering

In ons onderzoek vonden we dat zowel jonge mensen uit het globale zuiden, als jonge mensen uit het globale noorden aangeven negatieve gevoelens te hebben over klimaatverandering [1]. In dit onderzoek gaven jonge mensen aan hoe sterk ze negatieve emoties ervaren als ze over klimaatverandering denken op een schaal van 1 (bijna niet) tot 5 (heel sterk). Jonge mensen uit Brazilië (gevoelens gemiddeld een cijfer van 3,76) en de Filipijnen (gemiddeld 3,55) gaven aan sterke negatieve gevoelens te hebben over klimaatverandering. In Afrikaanse landen als Oeganda (gemiddeld 3,18) en Nigeria (gemiddeld 2,84) lag dit iets lager, maar dit was nog steeds veel hoger in vergelijking met een representatieve groep Noren (gemiddeld 2,50) die aangaven zich neutraal te voelen over klimaatverandering. Deze bevindingen zijn bevestigd in een ander grootschalig onderzoek waarin de ruime meerderheid van jongvolwassenen in Brazilië, India, Nigeria en de Filipijnen aangaven dat ze bang waren voor de toekomst vanwege klimaatverandering [3]. Negatieve emoties over klimaatverandering kunnen een indicator zijn voor klimaatdepressie als deze negatieve emoties diepgeworteld zijn, langdurig worden ervaren en een grote impact hebben op iemands leven.

In ’s werelds grootste vragenlijst naar de publieke opinie over klimaatverandering, vroeg de Verenigde Naties of burgers klimaatverandering als een wereldwijde noodtoestand beschouwen (Figuur 1). De resultaten lieten zien dat ook in de minst ontwikkelde landen de meerderheid van de bevolking de urgentie van klimaatverandering ziet, al lag dit percentage wel hoger in landen met een hoger inkomen.

Figuur 1: Overtuiging van de klimaatnoodtoestand per landgroep [10].

Figuur 1: Overtuiging van de klimaatnoodtoestand per landgroep [10].

Deze onderzoeken geven dus aan dat mensen in het globale zuiden zich wel degelijk druk maken over klimaatverandering. In de werkelijkheid zouden deze percentages nog hoger kunnen liggen, omdat percepties van klimaatverandering niet zo eenvoudig te meten zijn. In veel landen is er bijvoorbeeld geen eenduidige term voor klimaatverandering [11], en een recente poll van klimaatpercepties in Afrika laat zien dat slecht 60% van de mensen überhaupt van de term ‘klimaatverandering’ gehoord heeft [12]. Dit betekent echter niet dat deze mensen zich niet bewust zijn van klimaatverandering, ze ervaren het alleen op een andere manier. Een poll die direct vraagt naar depressie in relatie tot klimaatverandering kan dus ook tot onderrapportage leiden, omdat er geen rekening met deze factoren gehouden wordt.

De gevolgen van klimaatangst

Deze bevindingen zijn zorgwekkend, omdat het niet alleen heel vervelend is om deze negatieve gevoelens te ervaren, maar deze gevoelens kunnen ook een grote invloed hebben op andere aspecten in het leven. Zo kan klimaatdepressie invloed hebben op concentratie en slaap. In ons onderzoek vonden we een verband tussen negatieve emoties over klimaatverandering en slaapproblemen, zowel in het globale noorden als in het globale zuiden. Slaapproblemen kunnen indicatoren zijn voor mentale gezondheidsproblemen, of ze zelfs veroorzaken [13]. In ons onderzoek vonden we ook een verband tussen negatieve emoties over klimaatverandering en algemene mentale gezondheid. Dit verband was sterker in het globale noorden dan het globale zuiden, en vooral sterk aanwezig in Brazilië, Chili, Finland, Australië en Canada. Dit kan betekenen dat mensen met een slechte mentale gezondheid meer negatieve emoties ervaren over klimaatverandering, maar het kan ook zijn dat de zorgen om klimaatverandering resulteren in een slechte mentale gezondheid. Het is daarom belangrijk dat mensen met klimaatangst voldoende steun krijgen om met deze emoties om te gaan.

Klimaatactie

Is dit allemaal slecht nieuws? De meeste wetenschappers zijn het erover eens dat klimaatangst een gezonde emotionele reactie is, die onder de juiste omstandigheden gedragsverandering in gang kan zetten die kan helpen met de impact van klimaatverandering [2]. Dergelijke gevoelens hebben onder jonge mensen geleid tot een globale beweging zoals Fridays for Future [14], een beweging die ook sterk gerepresenteerd wordt in het globale zuiden [15]. Zulke bewegingen kunnen een grote impact hebben op bewustwording random klimaatverandering, en klimaatactie bij burgers en overheden.

Hoe kwam dit artikel tot stand?

Deze vraag is gesteld door Leo (35), Beilen
Dit antwoord is geschreven door Karlijn van den Broek
Reviewer: Anne van Valkengoed
Redacteur: Nicole Nieuwendijk
Gepubliceerd op: 27 januari 2022
Wat vond je van dit antwoord? Geef ons je mening!

[1] Ogunbode, C. A., Pallesen, S., Böhm, G., Doran, R., Bhullar, N., Aquino, S., Marot, T., Schermer, J. A., Wlodarczyk, A., Lu, S., Jiang, F., Salmela-Aro, K., Hanss, D., Maran, D. A., Ardi, R., Chegeni, R., Tahir, H., Ghanbarian, E., Park, J., … Lomas, M. J. (2021). Negative emotions about climate change are related to insomnia symptoms and mental health: Cross-sectional evidence from 25 countries. Current Psychology. https://doi.org/10.1007/s12144-021-01385-4

[2] Clayton, S., & Karazsia, B. T. (2020). Development and validation of a measure of climate change anxiety. Journal of Environmental Psychology, 69, 101434. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2020.101434

[3] Marks, E., Hickman, C., Pihkala, P., Clayton, S., Lewandowski, E., Mayall, E. E., Wray, B., Mellor, C., & Susteren, L. (2021). Young people’s voices on climate anxiety, government betrayal and moral injury: A global phenomenon. SSRN Electronic Journal. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3918955

[4] Ojala, M., Cunsolo, A., Ogunbode, C. A., & Middleton, J. (2021). Anxiety, Worry, and Grief in a Time of Environmental and Climate Crisis: A Narrative Review. Annual Review of Environment and Resources, 46(1), 35–58. https://doi.org/10.1146/annurev-environ-012220-022716

[5] Ogunbode, C. A., Liu, Y., & Tausch, N. (2017). The moderating role of political affiliation in the link between flooding experience and preparedness to reduce energy use. Climatic Change, 145(3–4), 445–458. https://doi.org/10.1007/s10584-017-2089-7

[6] Burke, M., González, F., Baylis, P., Heft-Neal, S., Baysan, C., & Hsiang, S. (2018). Higher temperatures increase suicide rates in the United States and Mexico. Nature Climate Change, 8(8), 723–729. https://doi.org/10.1038/s41558-018-0222-x

[7] Evans, G. W. (2019). Projected Behavioral Impacts of Global Climate Change. Annual Review of Psychology, 70(1), 449–474. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010418-103023

[8] De Vaus, J., Hornsey, M. J., Kuppens, P., & Bastian, B. (2018). Exploring the East-West Divide in Prevalence of Affective Disorder: A Case for Cultural Differences in Coping With Negative Emotion. Personality and Social Psychology Review, 22(3), 285–304. https://doi.org/10.1177/1088868317736222

[9] Matsumoto, D. (2001). The handbook of culture & psychology. Oxford Univ. Press. DOI:10.1093/oso/9780190679743.001.0001

[10] Flynn, C. E., Yamasumi, S., Fischer, D., Snow, Z., Browning, M. K., Browning, M., Rommerskirchen, M., & Russell, I. (2021). People’s Climate Vote. UNDP. https://www.undp.org/publications/peoples-climate-vote

[11] Rudiak-Gould, P. (2012). Promiscuous corroboration and climate change translation: A case study from the Marshall Islands. Global Environmental Change, 22(1), 46–54. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2011.09.011

[12] Selormey, E., Dome, M., Osse, L., & Logan, C. (2019). Change ahead: Experience and awareness of climate change in Africa. Afrobarometer. https://afrobarometer.org/publications/pp60-change-ahead-experience-and-awareness-climate-change-africa

[13] Obradovich, N., Migliorini, R., Paulus, M. P., & Rahwan, I. (2018). Empirical evidence of mental health risks posed by climate change. Proceedings of the National Academy of Sciences, 115(43), 10953–10958. https://doi.org/10.1073/pnas.1801528115

[14] Kleres, J., & Wettergren, W. (2017). Fear, hope, anger, and guilt in climate activism. Social Movement Studies, 14. https://doi.org/10.1080/14742837.2017.1344546

[15] Flavia Nakabuye, H., Nirere, S., & Titilope Oladosu, A. (2020). The Fridays For Future Movement in Uganda and Nigeria. In C. Henry, J. Rockström, & N. Stern, Standing up for a Sustainable World (pp. 212–218). Edward Elgar Publishing. https://doi.org/10.4337/9781800371781.00036

©De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.